„Być jak Barack Obama”
Uważam Rze

10/2011

Politycy najgłośniej protestujący przeciw plastikowej polityce i theatrum dla gawiedzi dziś bez skrupułów idą tą drogą.

Zanim Barack Obama wchodził do przypadkowego barku szybkiej obsługi po przypadkową kanapkę, jego pojawienie się poprzedziły tygodnie pracy. Nad wyborem miejsca i bohaterów, którzy akurat na tej zmianie serwować będą kanapkę prezydentowi. Nad doskonałością czystego kadru, wyeliminowaniem wszelkich elementów rozpraszających uwagę widzów. Nad samym przekazem. Wydarzenie zostało przemyślane w najdrobniejszych szczegółach. Niewidoczni dla widzów operatorzy kamer i fotoreporterzy. Uśmiech. Odliczone drobne. Naturalna dla sympatycznego człowieka wybranego na urząd prezydenta wymiana zwyczajnych uprzejmości z obsługą.

Żadnego samochodu, ochroniarza, szofera wkładającego torbę z hamburgerami do bagażnika limuzyny. Żadnego studolarowego banknotu. Żadnych rozpychających się kamerzystów, krzyczących fotoreporterów. Czysty, jasny plan. Zero zażenowanych sprzedawców, po spektaklu nieskładnie tłumaczących się mediom.  Dla podających hamburgery to całkiem naturalne – powtarzali dobrze wyuczoną kwestię – że ciężko pracujący prezydent musi czasami zjeść, jak każdy normalny człowiek. I fajnie, po prostu fajnie, że do nich wpadł. Są z tego bardzo dumni.

Nie było miejsca na choćby jedną fałszywą nutę. Media niechętne administracji prezydenta  mogły drążyć i maglować pracowników barku, szukać dziury w całym – i nic. Niczego by nie znalazły. Po prostu prezydent, jak czasami ma w zwyczaju, wymknął się wszystkim i zrobił „break”, przerwę w pracy. To normalne, gdy tak ciężko pracuje.

Nie do wyobrażenia byłoby – jak zdarzyło się to ostatnio w Europie – aby obsługa stacji benzynowej tuż przed rozpoczęciem spektaklu odmówiła współpracy z politykiem i rozkładającymi się już ekipami telewizyjnymi. Powołując się na „zakaz fotografowania” poproszono polityka „z całą tą szopką” o opuszczenie terenu. Polityk ratował się jak mógł realizacją show przed wejściem do kas stacji benzynowej  prosząc aby nie podawano nazwy stacji, miejsca, w ogóle niczego. Wyszło trochę jak u Obamy, choć także i w tym wypadku „trochę” robi różnicę.

Politycy już wiedzą, że bez ludzi nie obronią swej polityki. A do ich zmobilizowania potrzebują profesjonalistów komunikacji społecznej. Przygotowanie spektaklu, wydawało by się arcyprostego, wymaga dziś specyficznej wiedzy i doświadczenia, dobrego scenariusza, zbudowania osi  przekazu, stopniowania napięcia, zaplanowania opowieści. Profesjonaliści zawczasu przewidują też atak na ich produkt. Po dobrym show polityk nie musi zwoływać konferencji prasowej i tłumaczyć, że zdanie które padło wymknęło się przypadkowo i było wyrwane z kontekstu: „Bo cały akapit był przecież dłuższy…”, „Bo media nas nie lubią…”. „Bo chca nas skłócić ze Ślązakami…”

Zanim Nicolas Sarkozy został prezydentem, wybrał się na konie. Ostatni dzień kampanii i dwa obrazy w stacjach telewizyjnych. Obściskująca się z dinozaurami Partii Socjalistycznej Segolene Royal, z politykami, których Francuzi mieli już serdecznie dość. I drugi obraz: Nicolas Sarkozy samotnie na białym koniu dostojnie przemierzający równinę Camargue, w pełnym słońcu, niczym rewolwerowiec z klasyki westernu.  Czysty plan, żadnego ochroniarza, tylko uśmiech, pewność siebie. I żadnych słów.

Od pomysłu do realizacji tego ujęcia upłynęły pracowite dwa miesiące. Rozrysowano storyboard. Zaplanowano miejsca dla operatorów kamer i fotografów wielu mediów na platformie, równolegle do jadącego konno kandydata.  Jedynie kilka zdjęć zza kulis tego wydarzenia ujrzało światło dzienne, już po kampanii (przypominam  je także w „Anatomii władzy”). Sarkozy przekonał do siebie i zmobilizował ludzi nie interesujących się polityką. Zaryzykuję twierdzenie, że ostatecznie pokonał rywalkę właśnie tymi kilkonastoma sekundami, których nie sposób było nie pokazać we wszystkich stacjach tuż przed ciszą wyborczą; które rezonowały w wyborcach w dniu głosowania.

Kandydat prawicy nie należał do ulubieńców mediów. A jednak nie udało się wyśmiać profesjonalnie przygotowanej przejażdżki rewolwerowca zaprowadzającego porządek. Nie udało się wyszydzić wypadu zapracowanego Baracka Obamy po hamburgera.  Media choćby najbardziej nienawistne wobec Sarkozyego i Obamy, obsługujące wyborców ich konkurentów, nie były w stanie zakwestionować choćby jednego szczegółu ich opowieści.

Tak, zdecydowanie łatwiej jest protestować wobec polityki spektaklu i użycia narracji, niż zaproponować dobre przedstawienie, choć przecież wydaje się to tak proste.

Eryk Mistewicz

Tekst ukazał się w wyd. 10/2011 tygodnika „Uważam Rze”